Heeft u op 17 maart ook gestemd? Volgend jaar mogen we weer, maar dan voor de gemeenteraadsverkiezingen. In aanloop naar de Tweede Kamer verkiezingen hebben wij Rotterdammers met een beperking gevraagd naar hun ervaringen met de voorbereiding op de verkiezingen en de verkiezingen zelf. In onze eerdere artikelen ging het over hun voorbereidingen, deze keer staan hun ervaringen met het stemmen zelf centraal.
Toegankelijkheid stemlokalen
Oprijplaat stemlokaal Dalweg
De praktijk van het stemmen ging in Rotterdam niet altijd zonder slag of stoot. De gemeente heeft een overzicht gemaakt met daarop alle stemlocaties. Hierop staat vermel d welke locaties toegankelijk zijn voor rolstoelgebruikers. Dit blijken de meeste te zijn. In de praktijk bleek dit echter niet het geval. Bij een aantal locaties is er een opstapje of een verhoogde entree waar een oprijplaat voor ligt. Deze oprijplaat is vaak te kort, te smal en te steil. Bij de Oosterkapel in Prins Alexander bijvoorbeeld is een trap om de kapel binnen te gaan en daar ligt een oprijplaat. Deze is voldoende breed maar zo steil dat het levensgevaarlijk is om daar af te rijden. Bij tijdelijke stembureaus is een verhoogde entree en een oprijplaat. De oprijplaat is te smal voor een gemiddelde scootmobiel/rolstoel. Ook als je de entreedeur door bent moet je de ruimte hebben om goed te kunnen draaien. Deze ruimte is vaak niet aanwezig.
Vroeg-stemlocaties
Van de vroeg-stemlocaties in Rotterdam (waar je op maandag en dinsdag al kon stemmen), werd op het nieuws gezegd dat deze niet alleen toegankelijk waren, maar ook dat ze in de buitenlucht waren. Voor kwetsbare Rotterdammers die liever niet naar binnen gaan, leek dit een aantrekkelijke optie. Op bijvoorbeeld het Alexanderplein was zo’n vroeg-stemlocatie. Die was alleen wel binnen. Bij het EMC in Rotterdam kon je wel stemmen zonder problemen.
Met andere woorden, toegankelijk stemmen in Rotterdam is mogelijk, maar het zou zo mooi zijn als dit overal mogelijk zou zijn en als goed op de details wordt gelet. En als de informatie die vooraf gegeven wordt juist is.
Verbeterpunten voor 2022
Met het oog op de gemeenteraadsverkiezingen in 2022 zijn er nog wel wat meer verbeterpunten. De stemhokjes bijvoorbeeld, staan meestal met drie naast elkaar, waarvan één met een verlaagd blad. Dit verlaagde stemhokje is echter zo smal, dat je er met een scootmobiel niet in kunt. Verder is de verlichting in stemhokjes niet altijd goed. Bij eerdere verkiezingen was er een LED-strip aangebracht aan de bovenkant van het hokje zodat het stembiljet goed zichtbaar is. Deze LED-strip was dit jaar niet overal aanwezig.
Ervaringen slechtzienden en blinden
Voor slechtzienden en blinden is stemmen ook nog altijd een hele onderneming. Dit jaar is onder meer in IJsselmonde gewerkt met een tijdelijke geleidelijn. Een bode geeft die aan. ‘De lijn leidt naar de balie waar de stemkaart en ID moeten worden gecontroleerd. Daarna kon ik de geleidelijn volgen, samen met een begeleidster van het bureau. Bij het stemhok aangekomen geeft een begeleider van het stembureau aan waar alles staat. Er staat een apparaat met koptelefoon en via het drukken van knoppen helpt een stem je door het stembiljet heen. Voor blinden en slechtzienden is een grote mal gemaakt, waardoor je via voelen een indruk kan krijgen hoe het biljet en de lijsten van de partijen zijn. Door de instructies te volgen kun je je stem uitbrengen’, aldus een ervaringsdeskundige.
Een nadeel van het stemmen met een mal is, dat deze maar in een klein aantal stemlokalen beschikbaar is. Een ander nadeel is dat je niet weet of je echt een vakje hebt gekleurd met het potlood. Hier kun je alleen maar achter komen als je aan de medewerkers van het stemlokaal vraagt om dat na te kijken. Dan geef je dus je recht op het stemgeheim op. Jaren geleden kon je stemmen met een computer op het stadhuis. Je bevestigde toen met een ‘oké knop’ je stem en je hoorde wat je had gedaan. Dit werd als onveilig beschouwd en de proef is toen gestopt.
Voor slechtzienden en blinden zouden deelbiljetten uitkomst kunnen bieden. Bijvoorbeeld per partij of cluster van partijen, waardoor het stembiljet kleiner is en de mal handelbaarder. Nu zit een blinde met zijn armen wijd. De ene hand volgt de contouren van de mal en de andere hand bedient het apparaat.
Maak het formulier kleiner!
Voor mensen met een licht verstandelijke beperking hangt veel af van de begeleiding. Eén ervaringsdeskundige vertelde dat hij woensdag is gaan stemmen met een aantal medebewoners. Een medewerker van het stembureau was voorbereid door de begeleiding van deze kiezers en bood hulp wanneer zij die nodig hadden. Niet alleen bij het binnenkomen, maar ook bij het stemmen zelf.
Laatste hartenkreet van deze ervaringsdeskundige: Maak het formulier kleiner, het is niet te vouwen! Bijvoorbeeld door deelbiljetten in te voeren.
Gemeente Rotterdam
Al met al doet de gemeente duidelijk haar best om iedereen aan de verkiezingen mee te laten doen. Toch geven we de gemeente een paar tips, zodat Rotterdammers met een beperking zonder obstakels hun stem kunnen uitbrengen bij gemeenteraadsverkiezingen volgend jaar:
– Zorg dat de informatievoorziening van gemeentezijde helemaal klopt qua toegankelijkheid
– Werk samen met ervaringsdeskundigen aan zo toegankelijk mogelijke stemlokalen
– Overweeg de stemcomputer voor blinden en slechtzienden opnieuw in te voeren