Gebruik meer dan tekst alleen in je communicatie

Informatie- en instructiefilmpjes in wachtruimtes van de huisarts, de tandarts, bij apotheek en de fysio. Geef welzijnsorganisaties een actieve taak. Houd informatieve inloopmiddagen of -avonden bij sleutelpunten in de wijk, zoals de wijkhubs. Het is slechts een greep uit de alternatieven die Rotterdammers aandragen voor het alleen aanbieden van schriftelijke informatie.   

We horen het de laatste tijd vaak: ‘het moet niet te talig zijn’. Communicatiedeskundigen en ambtenaren zijn zich er steeds meer van bewust dat geschreven taal alleen niet voor iedereen de beste manier is om informatie tot zich te nemen. En het gaat hierbij niet alleen over mensen die moeite hebben met lezen of schrijven. Zo is geschreven tekst voor mensen die doof zijn niet per se DE oplossing. Geschreven tekst moet je voor hen zien als tweede taal. Ook voor de beeld-denkers onder ons kost het tot zich nemen van informatie uit tekst vaak extra moeite. Zij worden eerst getrokken naar beelden.
Als de gemeente Rotterdam informatie wil aanbieden aan de inwoners van de stad, doet ze er dus goed aan gebruik te maken van meerdere vormen. Wij vroegen de deelnemers van ons klankbord de Stem van Rotterdam hoe zij het beste informatie tot zich nemen. Lees wat zij inbrachten.

Tekst en social media

De deelnemers geven aan op allerlei verschillende manieren informatie tot zich te nemen. Ze vinden het belangrijk dat informatie er sowieso in geschreven vorm is, zodat deze in alle rust is na te lezen. “Met de tekst bij de hand is het eenvoudig om navraag te doen. Er kan geen misverstand of spraakverwarring over ontstaan”, reageert een van de deelnemers.

“Sociale media vertrouw ik niet genoeg om daar informatie echt via op te nemen”

De voorwaarden die de deelnemers aan geschreven tekst stellen is dat deze helder, duidelijk, kort en krachtig is. En dat er altijd de mogelijkheid is om in gesprek te gaan. Ook het niveau en de toon worden genoemd als een belangrijke voorwaarde voor òf en hoe de informatie overkomt. Niet te hoog gegrepen zonder kinderachtig te worden.
Goed geschreven informatie helpt bij het vormen van een eigen mening. “Ik houd er van om mijn eigen mening te kunnen vormen op basis van argumenten en verdiepende informatie, niet op basis van geschreeuw en oppervlakkigheid”, schrijft een deelnemer.
Afwisseling  en het combineren van geschreven tekst met beeldmateriaal en bijvoorbeeld een infographic kan veel verduidelijken.

Hoe je informatie aanbiedt, is ook afhankelijk van het onderwerp. Deelnemers van ons klankbord ervaren vooral de informatie die binnenkomt via sociale media, radio en tv soms als schreeuwerig. De grote diversiteit van manieren waarop informatie wordt gebracht, maakt het soms moeilijk om de kwalitatief goede informatie eruit te filteren. En de bron speelt een belangrijke rol: “sociale media vertrouw ik niet genoeg om daar informatie echt via op te nemen”, aldus een deelnemer.

Relatie tussen taal en gezondheid

Taal is van invloed in de communicatie met (huis)artsen en apotheek. Als je de taal niet goed beheerst, kun je niet duidelijk maken wat je mankeert. Taalvaardigheid stelt je in staat om de juiste vragen te stellen, maakt het gemakkelijker om de juiste hulp te vinden. De taal die veel artsen en specialisten hanteren, ervaren veel mensen als onbegrijpelijk terwijl het moeilijk is om om uitleg te vragen.

Het lezen van de informatie over medicatie gebruik en bijwerkingen is ook geen ABC-tje. “Daarnaast is het essentieel om met elkaar in gesprek te gaan en je gevoelens te uiten. Tijdens mijn internationale reizen heb ik kunnen ervaren hoe het voelt als je de lokale taal niet spreekt. Je raakt al snel geïsoleerd”, schrijft een deelnemer. “Als die periode lang duurt, is het logisch dat je je eenzaam gaat voelen en je mentale gezondheid verslechtert.”

Ook met het oog op een gezonde leefstijl en preventie van gezondheidsproblemen speelt taalvaardigheid een belangrijke rol. Bijvoorbeeld bij het verkrijgen van informatie over mogelijke problemen en het voorkomen hiervan. En het kunnen lezen van etiketten in de supermarkt en de bijsluiter bij medicijnen. Informatie niet goed tot je kunnen nemen levert stress op . En stress is slecht voor je gezondheid.

Door taal blijf je scherp en train je je hersenen: “Een familielid van mij kon na een hersenbloeding niet meer lezen en op dat moment besef je hoe erg dat is. Na heel lang trainen, leren en therapie is een gedeelte teruggekomen en veranderde dit direct haar leven in de positieve zin des woords.”

Bied informatie over voorkomen gezondheidsproblemen laagdrempelig aan

Behalve de eerder genoemde alternatieven voor geschreven tekst hebben de deelnemers verschillende tips voor het aanbieden van algemene informatie over gezondheidspreventie:

  • Campagne via TV, Radio, sociale media waarin problemen zichtbaar worden en oplossingen worden aangedragen.
  • Professionals (huisartsen, medewerkers van wijkteam, CJG* en thuiszorg, wijkverpleegkundigen en welzijnswerkers, enz.) trainen in het herkennen van taalproblemen en daarover in gesprek te gaan.
  • In communicatie veel gebruik maken van plaatjes, pictogrammen en filmpjes.
  • Organiseren van gezondheidsbazar met informatiekraampjes.
  • De studie public design van de EUR de opdracht geven om methoden te ontwikkelen waarop mensen die moeite hebben met taal, bereikt kunnen worden met preventieve gezondheidsinformatie.
  • Maatjesprojecten.
  • Ervaringsdeskundigen inzetten.
  • Informatie aanbieden aan kinderen, zodat zij het verspreiden.
  • Cursussen aanbieden over het omgaan met stress.

* CJG: Centrum voor Jeugd en Gezin

Altijd verbeterpunten …

Oplossingen moeten volgens onze deelnemers duurzaam zijn, niet voor 2 of 3 jaar. Een laagdrempelige houding van professionals die weten wat de gevolgen zijn als je de taal niet goed machtig bent, is een vereiste voor het ontstaan van vertrouwen in de relatie tussen cliënt en professional.
Ja, de gemeente doet al veel aan het combineren van tekst met andere informatiedragers. Kijk maar naar de recent vernieuwde website. Toch zijn er altijd verbeterpunten…

Ook meepraten?

Ook meepraten over dit soort thema’s in ons klankbord?

Meld je dan aan via deze link. Of mail naar info@brederaad-010.nl.

 

Nieuws over

Brede Raad 010

Reactie op

Wmo

Armoedebeleid

Jeugdbeleid

Schulddienstverlening

Participatiebeleid

VN verdrag

Gemeente Rotterdam